Gelukkig zijn – Wie schrijft het volgende hoofdstuk van jouw leven?

Als het verleden je in zijn greep heeft, sta je met je rug naar de toekomst

In 2012 werd ik benaderd door mijn broer die ik 25 jaar niet had gezien of gesproken. Zo maar ‘out of the blue’ stond hij op mijn voicemail. Ik wist nog niet zeker of ik het leuk vond of niet maar ik heb wel teruggebeld. Dat was het begin van een hernieuwd contact en kennismaking met mijn gezin. Hij werd met open armen door mijn kinderen ontvangen en we hadden veel lol en gezelligheid met elkaar. Maar er was meer. Het was ook het begin van een heel turbulente tijd. Kort na het eerste contact bleek dat de NCRV een film wilde maken over onze jeugd met zijn levensverhaal als leidraad. Of ik mee wilde werken. Na er heel goed over nagedacht te hebben besloot ik ja te zeggen. Ik werd ook in de rol van contactpersoon, spreekbuis en hoeder van mijn broeder gemanoeuvreerd.

Pubergedrag

En voor ik er erg in had zat ik weer in mijn jeugd. Deed ik weer precies als toen en hield ik mij weer aan de voorschriften en regels van toen. Precies zoals het mij geleerd was beschermde ik mijn broer, hield rekening met hem en deed wat hij vroeg (of eiste).

Tegelijkertijd deed ik heel erg mijn best om al die regels de hele tijd te overtreden. Was ik dwars en opstandig (als een echte puber) en was er een stemmetje in mij dat mij liet weten dat er iets niet OK was.  De film was klaar in 2015, werd getoond op het IDFA en op TV. En dat was dat. Dacht ik. Blij dat het over was want het was niet leuk, niet fijn, te emotioneel en te hectisch. Het heeft mij waanzinnig veel energie gekost. Niet alleen het terugduiken in mijn jeugd die, dat zul je begrijpen, verre van leuk was, maar vooral het ‘gedoe’ met mijn broertje.

Familieregels

Want wat was er nou aan de hand? Ik probeerde uit alle macht een broer- zus relatie op te bouwen (wij schelen 1,5 jaar en als kinderen waren wij, tot ons 12^ejaar, onafscheidelijk).
Maar wat er gebeurde was dat ik regelrecht in de regels, wetten en oordelen sprong die in mijn jeugd zo beklemmend, beperkend en naar waren.  Hoe kwam dat? Ik heb veel onderzoek hiernaar gedaan bij mij zelf. Ik kan niet anders concluderen dan dat, doordat ik helemaal ondergedompeld werd in het verleden, ditzelfde verleden mij zodanig in de greep kreeg dat ik niet eens meer in het hier en nu kón zijn.

Gelukkig zijn

En dat is precies waar het over gaat. Ik zie veel mensen om mij heen die (nog) steeds bezig zijn met hun verleden en daar niet los van kunnen komen. Je leeft nog steeds naar de regels van toen ook al passen ze allang niet meer bij je.

Ik had laatst een gesprek met een client die zich écht drie slagen in de rondte werkt om alles thuis vlekkeloos te laten verlopen. Haar grote verlangen is een studie tot coach gaan volgen. Ook in haar werk wilde ze graag gelukkig zijn (en dat was ze nu absoluut niet). Maar ja, 3 jonge kinderen, een berg wasgoed iedere dag, kinderen naar school, sport, zwemles, logopedie, gesprekken op school want de oudste gaat niet zo lekker, zorgen dus, wakker liggen, ’s ochtends om 5 uur op om alles op tijd klaar te hebben voor de komende dag, iedere dag een uitdaging op om tijd te komen op haar werk. Nóóit tijd voor zichzelf. Dat lepelde ze even op als redenen om die felbegeerde studie steeds voor zich uit te schuiven. Want “ach mijn tijd komt nog wel”. Ik vroeg haar wat maakte dat zij al die dingen allemaal zelf deed, waar was haar partner? Die deed ook heus wel het een en ander in huis en met de kinderen hoor. Na wat doorvragen bleek het om iets heel anders te gaan. Niet om de berg wasgoed, niet om het heen-en-weer rennen en rijden.

Nee het ging over ‘Ben ik wel een goede moeder als ik tijd voor mij zelf neem?’

Regels van thuis uit meegekregen:

1. Ik moet er altijd zijn voor mijn kinderen
2. Het geluk van mijn kinderen is belangrijker dan dat van mijzelf
3. Als mijn kinderen en mijn man gelukkig zijn, ben ik het ook
4. Niet klagen maar dragen (en bidden om kracht)
5. Niet je eigen belang voorop zetten, dat is egoistisch
6. Eerst je werk doen dan pas ontspannen

En nog een paar.

Liefde voor het systeem

Zij vond het heel moeilijk dit los te laten. Vooral dat stemmetje dat de hele tijd aan haar hoofd zat te zaniken “ben je wel een goede moeder als….?”

En dat geldt voor veel vrouwen, zij is echt niet de enige. Maar je kunt je afvragen of de regels van toen voor jou in het hier en nu nog wel zo handig zijn. Je nog wel dienen. Of je juist tegenhouden.

Want wat schiet je op met regels en ongeschreven wetten die jou niet meer dienen? Wie help je er mee? Wat lost het voor je op? Wat maakt dat je ze blijft volgen terwijl je wéét dat het je niet verder helpt? Wat maakt dat het zo wáánzinnig moeilijk is om het los te laten?

Het is de liefde voor onze ouders en het systeem die maakt dat we blijven doen zoals we geleerd hebben. Ontrouw zijn aan wat je ouders je geleerd hebben dat is het laatste wat we willen. En ook al dénk je “ik ga het anders doen” ik ben er van overtuigd dat je jezelf af en toe zult betrappen op dezelfde uitspraken, handelingen normen die je van huis uit hebt meegekregen.

Loslaten

Echt, ik vind niet dat je alles wat je thuis geleerd hebt overboord moet gooien als onzin en troep. Zeker niet. Jouw ouders, omgeving, leraren hebben met de beste bedoelingen jou geleerd wat zíj ook weer geleerd hebben. Omdat ze dachten dat je er beter van werd.

Maar wat belangrijk is, is dat je kijkt naar wat het voor jóu doet. En of het je nog dient. Kun je met deze regels écht gelukkig zijn? En welke van de regels je wilt voortzetten en naleven en welke niet meer. En als je dat weet heb je een keuze! Kies je ervoor om voort te zetten wat je geleerd hebt of kies je voor je eigen weg? Kan het in de ‘fuckit bucket’?

Léés jij het volgende hoofdstuk van je leven of schrijf je het zelf?

Ik heb ervoor gekozen om het zelf te schrijven. Ik koos voor gelukkig zijn. In mijn geval betekende dat een rigoureuze beslissing: mijn gezin van herkomst achter mij laten en mij richten op mijn eigen gezin, mijn toekomst en mijn eigen regels maken. Dat maakt mij soms eenzaam want je familie, dat zijn toch je roots, daar deel je je geschiedenis mee. Mijn ideale beeld van een familie is dat je er voor elkaar kunt zijn en dat je elkaar kunt helpen. Dat mis ik dus allemaal maar dat accepteer ik. Het levert mij veel meer op dan dat wat ik mis. Vrijheid, autonomie, authenticiteit, mijn hart volgen, regie. Ik schrijf mijn eigen hoofdstukken die nog moeten komen.  En mijn kinderen geef ik mee wat ik ze wil leren en hoop dat zij loslaten wat ze niet meer helpt en vasthouden wat waardevol voor ze is.

Wat ga jij doen?

Vraag:

Schrijf eens onder elkaar álle regels op die je van huis uit hebt meegekregen. Echt alles. Van tafelmanieren tot hoe je iemand aanspreekt. Van hoe je ruzie maakt tot meisjes- en jongetjes regels. Gewoon alles wat je maar kunt bedenken.

Leg ze een dag weg en lees het dan nog een keer allemaal na.

Welke regels doe jij ook? Misschien onbewust of misschien wel heel bewust?

Welke regels dienen je nog? En welke echt niet meer?

Wat je niet meer dient mag je loslaten. Uit liefde en dankbaarheid voor wat je geleerd hebt kun je er afscheid van nemen. Zeg dankjewel tegen je ouders (of wie jou heeft opgevoed) en laat los wat je niet meer nodig hebt. Weer een stukje ballast minder.

PS: Wil je de film zien? Klik dan hier.